Sevgili Manşet16 okuyucuları;
Bismillah diyerek köşemdeki yazılarıma başlıyorum.
Öncelikle içinde bulunduğumuz Mübarek Ramazan ayının ülkemize ve tüm insanlık âlemine hayırlara ve birbirimizi daha çok anlamaya vesile olmasını Yüce Rabbimden niyaz ediyorum.
Mesleğim Yeminli Mali Müşavirlik, Bağımsız Denetçilik ve yanında da Uzman Bilirkişilik.Bu köşede ekonomik konular ile mesleğimiz ve de işdünyamızın sorunları ve çözüm yolları hakkında fikirlerimi, bilgi ve tecrübelerimi paylaşmak istiyorum.
Bu günlerde gündemimiz“Covid 19”salgını. Diğer zamanlarda başkalarının hastalığı ve ölümü hakkında konuşmak, yazmak kolay. Ateş düştüğü yakıyor. Ama bu sefer ateş hepimizin evine düştü. Rabbim bu salgında hayatını kaybedenlere Rahmet eylesin, aileleri ve sevenlerine sabırlar versin. Bütün hastalara acil şifalar diliyorum. Bir an evvel bu beladan tüm dünyayı kurtarsın diye dua ediyoruz.
Vatandaşlar olarak Sağlık Bakanlığı ve Bilim kurulunun önerilerine harfiyen uyacağız. Kendimizi düşünmekten ziyade başkalarına bumusibeti bulaştırmamaya çalışacağız. Birlikte en az hasarla busalgından kurtulacağız.
Bu arada olağanüstü mücadele veren bütün sağlıkçılarımızı özellikle kutluyorum. Sağlık çalışanlarımız gibi, sosyal ve ekonomik hayatın devamı konusunda birçok meslek grubu da bu dönemde hayatlarını riske atarak üzerlerine düşeni fedakârcayapmaya devam etmekteler. Onlar da (Kargo görevlisinden Mali Müşavirine kadarhepsi) milletimizin baş tacıdır.
Salgın bize sağlık alt yapımızın söylendiği kadar sağlam olduğunu gösterdi. Her konuda her zaman olduğu gibi eleştirilecek yönler ve tutumlar varsa da bu hususlarda daha iyisi olması adına vakti gelince söylenecektir. Ama bugün zamanında tedbir alınmış olduğunu ve sürecin iyi yönetildiğini sevinerek müşahede ediyoruz. Aksayan yönlerinde giderileceğine inanıyoruz.
Tabii bu salgının sadece sağlık sorunları olmakla kalmamış, bütün ekonomileri ve dolayısıyla ülkemiz ekonomisini de derinden etkilemiştir. Etkilemeye de devam edecektir. Birçok iş kolunda faaliyetler durmuş, iş yerleri kapanmış, işini kaybedenler olmuştur. Faaliyetine izin verilen şirketlerde bundan payını almıştır.
Hasarı en aza indirmek için mümkün olabilecek en iyi planlama ile gerekli ve yeterli tedbirleri alınmaya çalışılıyor. Yetkililerin iyiniyetli çabalarını takdirle karşılıyoruz. Ama bu sürecin istişare yürütülmesi gereksize yaşanan birtakım polemikleri ortadan kaldırır diye düşünüyorum. Çünkü asıl tehlike bu sürecin sonunda yaşanacak ekonomik sorunlara ilave sosyal ve psikolojik faturalar olacaktır.
Özellikle bu dönemde tüm veriler açık, şeffaf ve anlaşılabilir bir şekilde kamuoyu ile paylaşılmalıdır. Alınan tedbir paketlerinin, verimlikleri ve belirlenen hedeflere ne ölçüde ulaştığı da hiçbir komplekse kapılmadan ortaya konulmalıdır. Sağlık alanındaki şeffaflık ve bilgi doyuruculuğu gibi mutlak surette acilen EkonomikKurul oluşturulmalıdır. Bu kurul bürokrasi ve piyasa uygulayıcılardan oluşmalı; almış olduğu tedbirlerin şu andaki etkilerini, yakın, orta ve uzun vadedeki yol açtığı sorunları ve çözüm önerilerini ortaya koymalı; alınan tedbirleri de şeffafbir şekilde denetleyerek gerçekleşme oranlarını kamuoyu ile paylaşmalıdır.
Ülkemizde, bu süreçte alınan ekonomik tedbirleri kısa başlıklar halinde sizlerle paylaşmak istiyorum.
Krizden en çok etkilenen bazı sektörlerde mücbir sebep varlığı kabul edilerek, bunların KDV ve Stopaj vergi yükümlülükleri, SGK prim ödemeleri 6 şar ay ertelendi. (Perakende Ticaret, AVM’ler, Demir Çelik ve Metal Sanayi, Otomotiv, Lojistik-Ulaşım, Sinema-Tiyatro Faaliyetleri, Konaklama, Yiyecek ve İçecek Hizmetleri, Tekstil ve Konfeksiyon Faaliyetleri, Etkinlik ve Organizasyon vb.)
(birçok sektörün erteleme dışında kalması , ayrı bir sorun ve bilgi kirliliği oluşturmuştur)
Kredi borcu olan işletmelerin vadesi gelen kredi borçları için başta kamu bankaları olmak üzere erteleme paketleri açıklandı.
Çalışanlarında azaltmamak koşuluyla, Kredi Garanti Fonu (KGF) limiti yükseltilerek teminat sorunu nedeni ile kredi alamayan firmaların banka kredilerine erişimi kolaylaştırılması sağlandı.
İhtiyaç sahibi ailelere yaklaşık 4,4 milyon aileye 1,000 TL kaynak aktarılması kararlaştırıldı ve dağıtımına başlandı.
İç havayolu taşımacılığında 3 ay süreyle KDV oranında indirimi yapıldı.
İhracatçıya stok finansman desteği verilmesi kararı alındı.(mevzuatı yayımlanmadı)
Konut alımında kredi koşullarında kolaylık sağlanacak.
Tüm sektörlerde asgari ücret desteği devam ettirilmesine 7244 sayılı yasa ile karar verildi.(günlük 2,5 TL aylık 75 TL)
Endüşük emekli maaşı 1.500 liraya yükseltildi.
2 aylık telafi çalışma süresi 4 aya çıkarıldı.
Kamu bankaları aracılığıyla aylık 5 bin TL’nin altında geliri olan vatandaşlar için düşük faiz oranıyla temel ihtiyaç kredisi desteği getirilecek.
Karşılıksız çek düzenleme cezalarının durdurulması ve karşılıksız çek ve sicil affı getirilecek.
Halkbank üzerinden esnafa yönelik düşük faizli 25.000 TL limitli işletme finansman desteği sağlanacak.
Özel bankalar tarafından başta KOBİ’ler olmak üzere şartları sağlayan tüm şirketlere yönelik Hazine destekli KGF kefaletli Çek Ödeme Destek Kredisi ve Kredi Desteği uygulaması devreye alınacak.
Dar gelirli gruplara yönelik bazı nakit destek ödemeler yaygınlaştırılacak ve emeklilere yönelik bayram ikramiyesi ödemelerinin ödeme tarihleri öne çekildi.
Devlet destekli ticari alacak sigortası uygulaması 125 milyon TL ciroya kadar, KOBİ’leri kapsayacak şekilde kapsamı genişletilecek.
Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının gelir vergisi tevkifatı beyan ve ödeme süreleri tüm sosyal sigorta prim ödemeleri 3 ay ertelenecek.
Büyükşehir belediyeleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarının su tüketimine bağlı alacakları ertelenecek.
Belediyelerin aylık vergi payı ödemelerinden, borçlarına karşılık yapılan kesinti 3 ay süreyle yapılmayacak.
Cumhurbaşkanlığı tarafından krizden etkilenen dar gelir gruplarına yönelik olarak “Biz Bize Yeteriz Türkiye’m” adıyla yardım kampanyası başlatıldı.
Üniversite hastanelerindeki sağlık çalışanlarına performans ödemeleri 3 ay tavandan yapılacak.
Konaklama vergisi uygulaması 01.01.2021’e ertelendi.
Ecrimisil ve kullanım bedeli ödemeleri ötelenecek.
Büyükşehir belediyeleri ile belediyeler, kendisinden izin veya ruh–sat almak ya da hat kiralamak suretiyle çalışan gerçek ve tüzel kişilere, toplu taşıma hizmetinin kesintisiz olarak yürütülebilmesiyle sınırlı olacak şekilde, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 aylık süreyle sınırlı olmak üzere meclis kararıyla; gelir desteği ödemesi yapabilecek.
Faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunamayan işletmelerin yıllık ilan ve reklam vergileri ile yıllık çevre temizlik vergilerinin, faaliyetleri durdurulan veya faaliyette bulunulamayan dönemlere isabet eden kısmı alınmayacak.
Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi’nin (TEDAŞ) elektrik tüketiminden kaynaklanan alacaklarından vadesi 1/2/2020 tarihi (bu tarih dâhil) itibarıyla geldiği halde maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ödenmemiş ve ilgili Kanunlar uyarınca yapılandırılmamış olan alacaklarının asılları yapılandırılmakta ve fer’ilerinin tahsilinden vazgeçilecek.
Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde yürütülen faaliyetlerin 4 ay süreyle Ar-Ge ve tasarım merkezleri dışında da yapılması imkanı getirildi.
Faaliyetlerini azaltan ya da durduran işletmelerde, koşulların sağlanması halinde (60/450 gün prim ödemiş olmak) çalışanlara 3 ay boyunca Kısa Çalışma Ödeneği ödenecek.(Bu tür desteklerin tamamında emekli olup çalışmak zorunda olanlar ihmal edilmiştir)
Üç ay süreyle, toplu iş sözleşmesinin yapılması, toplu iş uyuşmazlıklarının çözümü ile grev ve lokavta ilişkin süreçler durdurulacak.
Ücretsiz izne ayrılan, kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan ve 15/3/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen işçi için üç ay süre ile günlük 39,24 TL işsizlik ödeneği ödenecek. .(Bu tür desteklerin tamamında emekli olup çalışmak zorunda olanlar ihmal edilmiştir)
Korona virüs sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvuruları için, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin, işverenlerin beyanı doğrultusunda kısa çalışma ödemesi gerçekleştirilecek.
4857 sayılı İş Kanununa eklenen geçici 10 uncu madde ile kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından işçi işten çıkarılması yasaklanmıştır.
Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kapsamında el konulan ve bulaşıcı salgın hastalıkla mücadele ile doğrudan ilgili tıbbi cihaz ve malzemeler vb.nin kovuşturma evresinde mahkemeden tahsisi talep edilebilecek.
Sermaye şirketleri 30/9/2020 tarihine kadar; 2019 yılı net dönem kârının yalnızca %25’inin dağıtımına karar verilebileceği, geçmiş yıl kârlarının ve serbest yedek akçeleri dağıtıma konu edemeyecek ve genel kurulca yönetim kuruluna kâr payı avansı dağıtımı yetkisi verilemeyecektir.
Gibi birçok konuda para ve Maliye politikaları uygulamaya geçilmiş olup, bu düzenlemelere her geçen gün yenileri eklenmektedir. Burada asıl sorun Covid 19 salgını sebebi ile mesafenin korunması zorunluluğundan dolayı, fiziki iletişim azalmış, yapılan düzenlemelerin birçoğunun nasıl uygulanacağı konusunda kafa karışıklıkları devam etmektedir. Bürokrasi istenilen hızda ve yeterlilikte meseleleri çözme konusunda yavaş kalmıştır. Ancak, İnşallah bu günlerde alınan tedbirlere uyulması halinde en kısa zamanda geçecektir. Bu bela geçtiğinde tüm dünyanın birinci gündem maddesi, ekonomi, geçim derdi, üretim, enflasyon vb. olacaktır.
O günlere de hazır olmak adına şimdiden tedbirlerimizi alalım. Özellikle sade vatandaşlarımız başta olmak üzere olarak çalışanlarımız ve iş sahiplerine bu dönemde yapılan iyileştirme tedbirlerinin takipçisi olalım. Hakkımız olan destek ve iyileştirmelerden mahrum kalmayalım,
Sağlık ile kalalım inşallah,
