Dermatoloji kelimesi Yunanca kökenli bir kelime. "Derma" kelimesi deri anlamına gelirken, "logos" kelimesi ise bilim veya çalışma anlamına gelir. Bu nedenle dermatoloji, deri hastalıklarıyla ilgilenen tıbbi bilim dalını ifade eder. Dermatologlar da deri hastalıklarıyla ilgili tanı, tedavi ve bakım hizmetleri sunan hekimlerdir.
Bildiğiniz gibi tıpta branşlaşma, verilen sağlık hizmetinin karmaşıklığının ve derinliğinin artmasıyla birlikte zorunlu hale gelmiştir. Vücudumuz bir bütün olsa da bu bütünlük içerisinde her organın kendine özgü hastalıkları vardır ve bunları doğru şekilde tanıyabilmek ve doğru tedaviye ulaşabilmek için yapılması gerekenler vardır. Öncelikle bir tıp fakültesinden mezun olmanız ve ardından yeterliliğinizi ispatlayacağınız bir sınavla (ülkemizde TUS olarak bilinen Tıpta Uzmanlık Sınavı) tercih ettiğiniz bir branşın eğitimine başlamanız gerekir. Uzmanlık dallarında asistanlık eğitimleri bölümden bölüme değişebilmekle beraber genellikle 4-5 yıllık bir eğitim söz konusudur. Yani bir branşta uzman olabilmek için en az 10 yıllık bir süreçten geçmeniz gereklidir.
Dermatoloji de tıbbın diğer branşlarında olduğu gibi kendine özgü hastalıkları olan ve tıp fakültesinden mezun olunduktan sonra TUS puanıyla yerleşilen ve 4 yıllık asistanlık eğitiminden sonra uzmanlığı alınan bir branştır. Derinin tanımlanmış 3000 civarında hastalığı mevcuttur. Ve her hastalık farklı şekillerde, görüntülerde karşımıza çıkabilmektedir. Burada da ayırıcı tanının önemi ortaya çıkar. Peki ayırıcı tanı nedir ve neden bu kadar önemlidir?
Ayırıcı tanı, tıpta belirli bir semptom veya bulguyla karşılaşıldığında, olası farklı hastalıkları veya durumları ayırt etmek için yapılan süreç ve yöntemleri kapsar. Bu süreç sonucunda, hastanın şikayetlerini, bulgularını ve test sonuçlarını değerlendirerek en olası ve uygun tanıyı koymayı hedefleriz. Ayırıcı tanı süreci anamnez dediğimiz hastalığın ortaya çıkış süreciyle ilgili soruları sormamızla başlar. Hasta kaç yaşında, mevcut hastalıkları neler, ailede benzer hastalıklar var mı, şikayetleri ne zaman başladı, gün içerisinde seyri değişiyor mu gibi sorular ilk sorduğumuz sorulardır. Daha sonra fizik muayene aşamasına geçeriz yani dermatoloji için dermatolojik muayene. Bu aşama hastalarımızın “sadece bakacak” sandığı ama bizim için çok önemli bir aşamadır. İnspeksiyon dediğimiz lezyonu tüm özellikleriyle dışardan gözlemleme ve palpasyon dediğimiz elle muayene yöntemiyle lezyonun kıvamı, kalınlığı, herhangi bir kitle oluşumu olup olmadığı gibi özelliklerini değerlendiririz. Ve dermatoskop ismindeki, adeta deriyi mikroskop altında inceliyormuşuz gibi daha yakından görmemizi sağlayan aletlerle derideki oluşumları yakından inceleriz. Bazen bazı hastalıklar birbirlerine benzer özelliklerde ortaya çıkar. Doğrudan tanı inspeksiyon ve palpasyonla konulamaz ise cilt biyopsisi almamız veya ultrason, MR gibi görüntüleme yöntemlerine ya da kan tahlillerine başvurmamız gerekebilir.
Hikaye alındı, dermatolojik muayene yapıldı, tetkikler istendi ve ayırıcı tanı neticesinde teşhise ulaşıldı. Bu süreç hastalığın durumuna göre bazen dakikalar içerisinde bitebilirken bazen günlerce sürebilir. Tedavi kısmında da alınan uzmanlık eğitimi doğrultusunda, ülkemizde ve dünyada alanında uzmanlaşmış hekimlerin yayınladıkları kılavuzların yorumlanması ve klinik tecrübelerimiz ışığında tedavi sürecini başlatırız.
Son günlerde hangi branşlar deriye müdahale edebilir konusunda kafa karışıklıkları olduğunu gözlemliyoruz. Deri hastalıklarının tanınması ve deriye uygulanacak kozmetik işlemler dahil her türlü girişimsel işlemde derinizi tanıyan ve oluşabilecek komplikasyonları yönetme yetkisinde ve becerisinde olanlar dermatoloji uzmanlarıdır. Deri hastalıklarını yönetirken cerrahi söz konusu olduğunda her zaman yanımızda olan plastik cerrahi uzmanları da kozmetik işlemler ve estetik cerrahi alanında yetkindir. Görüldüğü gibi bir hastaya bir organ özelinde doğru yaklaşımı uygulayabilmek için uzun yıllar emek vermek ve yetkinliğe ulaşabilmek gereklidir. Bir dermatoloji uzman doktoru apandisit ameliyatına girmek, endoskopi yapmak, ya da şeker hastalığını yönetmek gibi farklı branşların işlerini yapmayacağı gibi, deriye yönelik işlemlerin herhangi bir uzmanlık dalında branşlaşmamış tıp fakültesi mezunu doktorlar ya da farklı branşların uzman doktorları tarafından yapılması da söz konusu olmamalıdır.
Peki siz başlı başına bir organ olan ve kendine özgü binlerce hastalığı olan derinizi kime emanet etmek istersiniz?