Kanserden bireysel tedbirler alarak korunmaya çalışmak önemlidir. Bunların yanı sıra tarama programlarına katılmak erken teşhis ve tedavi için çok önemlidir. Tarama programda olan kanser türlerinden ve nasıl bir program uygulandığından bahsetmiştik. Tüm kişisel tedbirlere ve taramalara rağmen kanser yine de gelişebilir. Bunda kontrolsüz bir şekilde gelişme gösteren sanayileşmenin getirdiği çevre faktörlerinin etkisi çoktur.
Bu şekilde gelişebilecek bir kanser vakasında da erken teşhis önemlidir. Bunun için vücutta meydana gelen bazı belirtilerin farkında olmak gereklidir. Bu belirtiler sadece kanser ile ilişkili olmayabilir. Ancak bunların varlığı vücutta bir şeylerin yolunda gitmediğinin göstergesidir. Bu aşamada doktora başvurmak gereklidir.
Bu belirtilerden birisi kilo kaybıdır. Mevsimsel şartlara, diyet programına, sıvı alım miktarına göre kilo değişimleri meydana gelebilir. Aşırı sıvı kaybının olduğu kusma veya ishal durumunda ani kilo kayıpları olması normaldir. Ancak herhangi bir kilo verdirici diyet programı ve sıvı kaybı durumu olmaksızın, istemsiz bir şekilde 3 ayda vücut ağırlığının %10’undan fazlasının kaybı önemlidir. Bu tür bir duruma kanser dışında da pek çok hastalık sebep olabilmektedir. Bu şekilde kilo kaybının nedeni mutlaka araştırılmalıdır.
Ağrı sanıldığının aksine kanserde her zaman olan bir belirti değildir. İç organların ağrı hissini algılayan sinir uçları yoktur. Ancak organın etrafını saran zar veya komşuluğundaki sinir bölgesi etkilendiğinde ağrı hissedilmeye başlar. Vücudun belirli bir bölgesinde geçmeyen, uzun süreli, aynı veya giderek şiddetini arttıran ağrı olması durumunda nedeninin mutlaka araştırılması gereklidir.
İştah kaybı zayıflama öncesinde gelişebilen bir durumdur. İştah kaybına yiyeceklerde ve içeceklerde koku hissinin olması, bulantı ve kusma gibi diğer belirtilerinde eklenmesi olabilir. Bu belirtiler sadece kanser hastalığında izlenmez ancak sebep olabilecek hastalıklar yönünden değerlendirilmesi gerekir.
Ozon tabasındaki incelme ve uzun süreli korunmasız güneşlenme cilt hücrelerinde hasara neden olmaktadır. Bu hasar da cilt kanserlerinin gelişimine neden olabilmektedir. Benlerde veya ciltte bulunan diğer lezyonlarda şekil değişikliği, büyüme veya üzerinde yara gelişip kanama meydana gelmesi önemlidir. Böyle bir durumda vakit geçirmeden dermatoloji bölümüne başvurulmalıdır.
Vücutta daha önce hissedilmeyen ve giderek büyüyen kitle olması halinde doktora başvurulmalıdır. Böyle kitleler vücudun herhangi bir yerinde olabilir. Kadınların memelerini düzenli kontrol etmeleri, meme içince kitle hissetmeleri durumunda genel cerrahi kontrolüne gitmeleri gerekir. Kitlede ağrının olması genellikle şart değildir. Hatta meme ve ciltteki kanser içeren kitleler genellikle ağrısız olurlar.
Yutma esnasında takılma hissi ve ağrı olması durumunda yemek borusunu etkileyen bir durumun olabileceğinin göstergesidir. Yutma güçlüğü giderek artıp yiyeceklerin mideye geçişi durabilir. Daha yutma güçlüğü aşamasında endoskopik incelenme yapılması erken tanı için önemlidir.
Öksürük ve ses kısıklığı solunum sistemi kanserlerinde izlenen en önemli belirtilerdir. On beş günden fazla süren öksürük ve/veya ses kısıklığı önemlidir. Bu belirtilere balgam eşlik etmesi şart değildir. Bu durumda göğüs hastalıkları ve KBB uzmanı değerlendirmesi gereklidir.
Küçük parçalar halinde dışkılama, giderek artan ve süresi uzayan kabızlık, yoğun ishal veya gaitada kan izlenmesi durumu da bağırsak kanserlerinde görülebilmektedir. Bu belirtilere karın ağrısı eşlik etmeyebilir. Ancak bu belirtiler kalın bağırsak incelemesi gerektiğini göstermektedir. Gastroenteroloji değerlendirmesi gereklidir.
Kanlı kusma, midede hazımsızlık ve şişkinlik ile bu belirtilere kilo kaybının eklenmesi varsa mide içerisinde bir problem olduğuna işaret edebilir. Mide ve yemek borusu içerisine endoskopi ile bakılması gereklidir.
Diş eti, burun ve ciltten kendiliğinden olan kanamalar kan hücreleri ile ilgili bir soruna işaret edebilir. Hematoloji bölümünün değerlendirmesi gerekir. Menopozdan sonra kanama gelmesi de önemli bir bulgudur. Bu durum rahim bölgesinden kanser gelişiminin belirtisi olabilir. Kadın hastalıkları uzmanı tarafından muayene şarttır. İdrarda kanama ve kan pıhtıları olması mesane ve idrar yolları tümörü belirtisi olabilir. Bu belirtilerin varlığında ürolojinin değerlendirmesi gereklidir.
Şu unutulmamalıdır ki sayılan bu belirtiler kanser dışında pek çok hastalıkta da izlenebilmektedir. Ayrıca hiçbir belirti vermeden de hastalık vücutta var olabilir. Bu nedenle sağlıklı bireylerin senede bir kere rutin sağlık muayenesine gitmeleri çok önemlidir. Bu muayeneler de kanser dışında şeker, tansiyon ve kalp hastalıkları gibi pek çok hastalığın erken teşhisi konulabilir.