Türkiye’de Sivil Toplum Kuruluşları (STK'lar) son yıllarda oldukça önem kazanmıştır. Öyle ki bazı zamanlarda toplumun yürüyen ayağı, konuşan dili, dinleyen kulağı ve tabir yerinde ise atan kalbi gibi fonksiyonlar icra etmektedir.
Ancak ülkemizde ne yazık ki STK sayısı, gelişmiş ülkelerdeki sayı ile kıyaslanamayacak kadar azdır. Batılı ülkelerde neredeyse kişi başına bir dernek düşüyor sözü ile ifade edilen gerçeklik maalesef bizde henüz yeterli düzeye gelmekten uzaktır.
Bununla beraber, özellikle seçim dönemlerinde siyasetçilerin sık sık ziyaretleri ile gündeme gelen STK’lar, toplumsal taleplerin siyasiler vasıtası ile devletin değişik kademelerine ulaşmasında da ciddi bir katkıya sahiptir. STK'lar, demokratik süreçlerin desteklenmesi, vatandaşların haklarının korunması ve toplumsal meselelerde farkındalık yaratılması açısından da önemli roller üstlenir. Kısaca tanımlamak gerekirse; Sivil Toplum Kuruluşları, devletin dışında, gönüllülük esasına dayalı, toplum yararına faaliyet gösteren, kar amacı gütmeyen örgütlerdir. Ülkemizdeki STK’ların amaçlarından bazılarını genelleme yaparak şu şekilde sıralayabiliriz:
İnsan haklarını savunmak,
Kadın haklarını savunmak,
Milli ve manevi değerlere bağlı insanlar yetiştirmek,
Kente göç etmiş olan hemşehriler arasında dayanışma ve yardımlaşma sağlamak,
Çevreyi korumak, güzelleştirmek,
Eğitim ve sağlık hizmetlerini desteklemek,
Dezavantajlı grupların ihtiyaçlarını karşılamak,
Demokratik katılımı teşvik etmek.
STK’lar ve Siyasetle İlişkileri
Yukarıdaki maddelerde görüldüğü gibi STK'ların ilgilendiği hemen hemen tüm konular aslında toplumsal taleplerin dillendirildiği alanlardır. Siyasi süreçlerde olgunlaşması talep edilen konular aslında önce STK’larda uzun uzun tartışılmakta, olgunlaştırılmakta ve kamuoyunun dikkatine sunulmaktadır. Daha sonraki aşamalarda STK'lar, toplumsal sorunlara dikkat çekerek tüm kesimlerin onaylayacağı yol haritalarının oluşturmasına katkı sağlar. Örneğin, çevre STK'ları iklim değişikliği konusunda yasaların çıkarılmasını teşvik edebilir. Yine Sivil toplum, devletin icraatlarını denetleme işlevi görerek kamu kaynaklarının doğru kullanılmasını ve yöneticilerin hesap verebilir olmasını sağlar.
STK'ların Siyaset Üzerindeki Etkileri
STK’lar Demokrasiye katkı sağlar, toplumsal sorunlara çözüm önerileri sunar, halkı bilinçlendirir ve aktif yurttaşlık bilincini geliştirir. Bu yönüyle olumlu bir etkiye sahiptir. Ancak STK’lar taraflı davranır, manipülasyon aracı olur veya siyasi ajandalara hizmet ederse amacından sapmış olur ve siyaseti olumsuz bir şekilde etkiler.
Toplum adına düşüncesi olan, söyleyeceği bir söz olduğunu düşünen herkes mutlaka STK’lar vasıtası ile denetim mekanizmalarında görev almalıdır ve toplumsal hayata katkı sağlamalıdır. STK’ların ciddi anlamda çalıştığı bir ülkede sorunlar diğer ülkelerle kıyaslanamayacak kadar azalmaktadır.