Artrit eklemlerin iltihabıdır. Bu durum romatizmal hastalıklar olarak bilinir. Eklemlerde iltihap sonucu ağrı, şişlik, kızarıklık, ısı artışı ve hareket kısıtlılığı görülür. Romatizmal hastalıklar çocukluk çağından ileri yaşa kadar her yaş grubunda görülebilir. Etiyolojisinde genetik yatkınlık ve çevresel faktörler rol oynamaktadır. Romatizmal hastalıklarda eklemlerin yanında akciğer, beyin, kalp, böbrekler, gözler ve deride etkilenebilir Medicana Bursa Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Özlem Mehmetoğlu konu hakkında bilgi verdi.
Romatizmal hastalıkların ortaya çıkmasında ve alevlenmesinde çevresel faktörler ve alışkanlıklarda önemlidir. Sigara hastalığın tetikleyicisi olabileceği gibi tedavide kullanılan ilaçlara direnç gelişimine de neden olabilir. Sistemik Lupus eritamatozus hastalığında güneş ışınları çevresel bir risk faktörüdür. Toplumda sık görülen Gut hastalığında aşırı protein içerikli diyetle beslenme risk faktörlerinden birisidir. Ayrıca ağız ve diş sağlığı problemleri de romatizmal hastalıkların tetikleyicisi olabilir.
Romatoid artrit en sık görülen iltihabi eklem hastalığıdır. Kronik bir hastalık olmakla birlikte zaman zaman alevlenmelerle seyreder. Kadınlarda erkeklere oranla 3 kat daha fazla görülür. Sıklıkla 20-50 yaş arasında görülmekle birlikte daha genç ve daha ileri yaşlarda da gelişebilir. Otoimmün bir hastalıktır. Genetik yatkınlığı olan bireylerde bağışıklık sistemi bilinmeyen bir nedenle eklemlere ve bağ dokuya hasar vermeye başlar. Romatoid artrit bulaşıcı bir hastalık değildir. Genellikle el bilek ve parmak eklemlerini simetrik olarak etkiler. Kalça, diz, dirsek, ayak bilekleri gibi diğer eklemleri de etkileyebilir. Ateş, halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı gibi genel durum bozukluğu belirtileri eşlik edebilir. Sabahları ve uzun süreli istirahat sonrasında 30 dakika veya daha uzun süreli tutukluk görülür.
Romatizmal hastalıklarda erken tanı önemlidir. Erken tanı ve tedavi hastanın ağrısının giderilmesi yanında uzun dönemde hastalığa bağlı gelişen sakatlıkların önüne geçmekte ve yaşam kalitesini artırmaktadır.
Tanıda hastadan alınan tıbbi öykü, fizik muayene, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri kullanılmaktadır. Tedavide ilaçlar, sağlıklı yaşam değişiklikleri, istirahat ve egzersiz, sağlıklı beslenme, gerektiğinde eklemlere yönelik cerrahi işlemler yer almaktadır. Medikal tedavisinde analjezikler (ağrı kesiciler), steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar, kortikosteroidler, hastalık modifiye edici ilaçlar (DMARD) ve biyolojik ilaçlar (anti-TNF) kullanılmaktadır. Hastalar istirahat ve egzersiz arasında iyi bir denge kurmalıdır. Hastalığın aktif olduğu dönemlerde daha fazla istirahat etmeli, hastalığın baskılandığı iyi oldukları dönemde daha fazla egzersiz yapmalıdırlar.
Romatizmal hastalıkların büyük bir bölümü kronik olsada erken tanı ve tedavi ile normal yaşam sürmeleri olanaklı hale gelmiştir. Bu nedenle eklemlerinde ağrı, şişlik, tutukluk gibi şikâyetleri olan hastaların ilgili hekimlere başvurmaları gerekmektedir.
