Değerli Manşet 16 okuyucuları, 1 Temmuz 2017 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesi gereken; 10 ve altında işçi çalıştıran Az Tehlikeli işyerlerinin İş Sağlığı ve Güvenliği hizmeti alma zorunluluğu, son olarak 1 Temmuz 2020 tarihine ertelenmişti. Ne yazık ki, bu erteleme kanunun uygulamasıyla ilgili ilk erteleme de değildi. Ertelemenin gerekçelerinin en başında gelen de, 2018 ve 2019 yıllarında yapılan genel ve yerel seçimlerin yaklaşmış olmasıydı maalesef..
Ayrıca 10 ve altında işçi çalıştıran işyerlerini ilgilendiren bu düzenlemenin kapsamı da genişletilerek 50 ve altında işçi çalıştıran işyerleri de dahil edildi. Böylece az tehlikeli gruba giren 50 ve altında işçi çalıştıran işyerlerinde de işveren, kendi eğittiği iş sağlığı ve güvenliği uzmanı aracılığıyla hizmet alabilecek, ayrıca dışarıdan hizmet almasına gerek kalmayacak.
İşyeri Hekimliği ise, düzenleme ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan mikro işletmeler için de uygulamanın kapsamı genişletilerek aile hekimleri ve kamu sağlık hizmet sunucularından hizmet alınabilmesi, ayrıca işyeri hekimi atamasına gerek kalmayacağı için işverenlerin, aylık iş sağlığı ve güvenliği ödemesine gerek kalmamıştır.
– 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun; “
a) 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “10’dan az” ibaresi “50’den az” şeklinde,
b) 15’inci maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “10’dan az” ibaresi “50’den az” şeklinde,
c) 30’uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (6) numaralı alt bendinde yer alan “10’dan az” ibaresi “50’den az”şeklinde, değiştirilmiştir.”
Gerekçe:
Madde ile
a) 50’den az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için işe giriş ve periyodik muayeneler ve tetkikler hariç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işverenler veya işveren vekilleri tarafından yürütebilmesi,
b) Yürürlükteki Kanuna göre, 10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri, çalışanları için sağlık raporlarını aile hekimleri ve kamu sağlık hizmet sunucularından alabilmektedir. Düzenle me ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan mikro işletmeler için de uygulamanın kapsamı genişletilerek aile hekimleri ve kamu sağlık hizmet sunucularından hizmet alınabilmesi,
c) Ayrıca, 10’dan az çalışanı olan az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri için yönetmelik çıkarma yetkisi, yapılan diğer değişikliklere uyum sağlanması bakımından 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerini de kapsayacak şekilde yeniden düzenlenmesi amaçlanmaktadır.
“MADDE 74 – 6331 sayılı Kanun’un 38’inci maddesinin birinci fırkasının (a) bendinin (l) numaralı alt bendinde yer alan “1/7/2017” ibaresi “1/7/2020” şeklinde değiştirilmiştir.”
Gerekçe:
Madde ile
4857 sayılı İş Kanunu’nun mülga 81’inci maddesi kapsamında çalışanlar hariç kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan iş yerleri için 6331 sayılı Kanun’un 6’ncı ve 7’nci maddelerinin 1/7/2020 tarihinde yürürlüğe girmesi amaçlanmaktadır.
2017 ‘den 2020‘ye 3 yıl erteleme yapılan kısım; İSG-Katip sisteminde işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı için İSG-Katip ataması yapılarak, işyerlerinin periyodik ziyaretlerle olası meslek hastalıkları ve iş kazalarına karşı önleyici yaklaşımla profesyonel hizmetler alınmasıdır. Bunun dışında tüm işverenler ve çalışanlar İSG Mevzuatının tamamından sorumludur.
Peki ala, bu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ nun uygulama esaslarında 2. Planda gördüğümüz, kanun koyucuların çok da önemsemediği algısını oluşturan, Az Tehlikeli Sınıftaki işyerlerinde neler var: Eczaneler, Lokantalar, Oteller, Okullar, Yurtlar, Kreşler, Perakende Mağazalar, Marketler, Apartmanlar, Büroda hizmet verenler (avukatlar, muhasebeciler, gümrükçüler, emlakçılar, reklam ajansları…), basit tarzda tekstil imalatı ve gıda imalat ve satış işleri vb…işyerleri..
İçinden geçtiğimiz bu zorlu pandemi günlerinde, işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği önlemlerinin ne denli önemli olduğunu sanırım idrak etmişizdir. Bakın, normalleşme günlerini nasıl yaşayacağımızı tartıştığımız bugünlerde, salgının en başlarında faaliyetlerine ilk ara verilen, salgın bulaşma riskini en fazla taşıyan işyerlerinin pekçoğu İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’ na göre Az Tehlikeli sınıfta. Bu durum ciddi bir çelişki yaratıyor. Şayet tehlike sınıfıyla ilgili Bakanlık yetkililerinde bir şüphe uyandırmıyorsa da, bu işyerlerinin İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerini almaya başlama süreleri 1 Temmuz 2020’ den sonrasına bir kez daha kesinlikle ertelenmemeli ve yukarıda yer verdiğim, 2017’ de kanunun ilgili maddelerinde yapılan hizmet alma şekilleri ile ilgili değişiklikler mutlaka yeniden revize edilmeli. Çalışan sayısına bakılmaksızın, tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerinde yıllardır olduğu gibi, lokanta, kafe, kahvehane, otel, eczane, yurt, kreş, okul gibi ciddi riskleri barındıran işyerleri ve kurumlarda da mutlaka İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi hizmeti zorunlu olarak alınmaya başlanmalı. Devlet, artık işverene şirin görünmek için; kanun ertelemek, esnetmek gibi çözümleri düşünmek yerine, bu hizmetlerin alınmasının işverene ciddi mali yük getirmesinin önüne geçecek destek paketleri devreye sokmalıdır.
Tabi bu arada, geçen haftaki yazımda da paylaştığım gibi, Tehlikeli Sınıfta yeraldığı halde, İş Müfettişlerince yeteri kadar denetlenmedikleri için, yıllardır ciddi anlamda İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmeti almayan berber- kuaför gibi işyerlerinde düşülen hataya da düşülmemeli. Tam da bu yazımızdan hemen sonra yaşanan olaylar, söylediğimizde haklı olduğumuzu da ortaya çıkarmıştır: malumunuz yasakların kalkmasıyla açılan berberlerin bazılarında Covid-19 testlerinin pozitif çıkmış olması, bu ihmalkarlıkların ispatı niteliğindedir. Yani, normalleşme süreci ile birlikte, işyerlerinin sadece iş kazası risklerine karşı değil, bulaş ihtimalini arttırıcı hijyen problemlerine karşı da Bakanlık müfettişlerince sürekli olarak denetime tabi tutulması konusu çok sıkı tutulmalıdır.
1 Temmuz 2020 tarihine ertelenen kanunun diğer bir maddesiyle de, C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanları geçici süreyle Tehlike Sınıftaki işyerlerine hizmet verebilmekteydiler, şayet Az Tehlikeli işyerlerinin hizmet alma esaslarına olması gereken düzenlemeler getirilmez ise, pek çok sayıdaki Bakanlık sertifikalı yetişmiş C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanımızda işsiz kalacaklar maalesef..İşsizlik oranlarının çok ciddi anlamda arttığı bugünlerde, bu da farklı bir sıkıntı olarak karşımıza çıkmış olacak.
Yetkililerin de bizim düşündüğümüz bu hassas ve önemli noktaları dikkate alarak, gerekli düzenlemeleri yapacaklarını, yeniden gereksiz ve beraberinde farklı tehlikeleri de getirecek bir ertelemenin daha olmamasını ümit ederek, ülke genelinde pandemi önlemleri kapsamında bu sene biraz buruk da olsa, evlerimizde geçireceğimiz Ramazan Bayramınızı şimdiden kutlar; sağlıklı, iş kazasız güzel günlerde yeniden bu köşede buluşmayı ümit ederim. Sevgiyle kalın…
